افتادگی دریچه میترال | علائم پنهان و درمان‌های موثر برای قلب شما

افتادگی دریچه میترال (Prolapsed Mitral Valve) یک اختلال در عملکرد دریچه میترال قلب است که بر دریچه‌ای که بین حفره‌های چپ قلب قرار دارد تأثیر می‌گذارد. در این حالت، دریچه میترال به طور غیرعادی “فلاپی” شده و هنگام انقباض قلب به سمت عقب برآمده می‌شود، به‌گونه‌ای که مانند چتر نجات در اتاق فوقانی سمت چپ قلب عمل می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث نشت خون به عقب از دریچه میترال شود که به آن نارسایی دریچه میترال گفته می‌شود. افتادگی دریچه میترال ممکن است بدون علائم یا با علائمی همچون درد قفسه سینه، تنگی نفس و ضربان قلب نامنظم همراه باشد. در ادامه به بررسی علل، علائم و درمان‌های این بیماری خواهیم پرداخت.

افتادگی و نارسایی دریچه میترال چیست؟

دریچه میترال، که بین دو حفره سمت چپ قلب (دهلیز چپ و بطن چپ) قرار دارد، وظیفه جداسازی این دو بخش از هم را بر عهده دارد. در افتادگی دریچه میترال، هنگام انقباض قلب، دریچه به‌طور غیرطبیعی به سمت دهلیز چپ برآمده می‌شود، مانند چتر نجات. در برخی موارد، این افتادگی می‌تواند باعث نشت خون از بطن به دهلیز شود که به این وضعیت نارسایی دریچه میترال گفته می‌شود.

اگرچه اغلب افتادگی دریچه میترال تهدیدی برای زندگی به شمار نمی‌رود و نیازی به درمان یا تغییرات عمده در سبک زندگی ندارد، اما در برخی افراد که دچار نارسایی شدید دریچه میترال هستند، ممکن است نیاز به دارو یا حتی جراحی برای اصلاح مشکل پیدا شود. تشخیص به موقع و پیگیری درمان‌های مناسب می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

برای توصیف افتادگی دریچه میترال، اصطلاحات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. سندرم بارلو (Barlow’s Syndrome)
2. سندرم دریچه میترال دود (Mitral Valve Prolapse Syndrome)
3. سندرم کلیک-سوفل (Click-Murmur Syndrome)
4. سندرم دریچه فلاپی (Floppy Valve Syndrome)
5. افتادگی میترال (Mitral Prolapse)
6. بیماری دریچه میترال میکسوماتوز (Myxomatous Mitral Valve Disease)

این اصطلاحات همگی به اختلالی اشاره دارند که در آن دریچه میترال به درستی بسته نمی‌شود و می‌تواند باعث مشکلاتی نظیر نشت خون و نارسایی دریچه میترال شود.

علائم افتادگی دریچه قلب

علائم و نشانه های افتادگی دریچه میترال بسته به مقدار خونی است که از طریق دریچه به سمت عقب نشت می کند. علائم افتادگی دریچه میترال می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. بسیاری از افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال علائم قابل توجهی ندارند. سایر افراد ممکن است علائم خفیفی داشته باشند که به تدریج ایجاد می شود.

علائم افتادگی دریچه میترال ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب تند یا نامنظم (آریتمی)
• سرگیجه یا سبکی سر
• دشواری در تنفس یا تنگی نفس، به ویژه در حین ورزش یا زمانی که صاف دراز بکشید
• خستگی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم افتادگی دریچه میترال را دارید، با پزشک متخصص قلب مشورت کنید. زیرا بسیاری از شرایط دیگر می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. اگر درد قفسه سینه ناگهانی یا غیر معمول دارید یا فکر می کنید که دچار حمله قلبی شده اید، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید. اگر پرولاپس دریچه میترال برای شما تشخیص داده شد، در صورت تشدید علائم به پزشک مراجعه کنید.

علت افتادگی دریچه قلب

برای درک علت افتادگی دریچه میترال، ابتدا باید با نحوه عملکرد قلب آشنا شویم. قلب دارای چهار دریچه است که وظیفه هدایت خون در جهت صحیح و جلوگیری از برگشت آن را دارند. هر دریچه شامل فلپ‌هایی است که در هر ضربان قلب به‌طور منظم باز و بسته می‌شوند. اگر یکی از این دریچه‌ها به درستی باز یا بسته نشود، جریان خون از قلب به سایر قسمت‌های بدن کاهش می‌یابد.

در افتادگی دریچه میترال، یکی یا هر دو فلپ دریچه میترال ممکن است به دلیل وجود بافت اضافی یا کشیدگی بیش از حد، به‌طور غیرطبیعی تغییر شکل دهند. در این حالت، زمانی که قلب منقبض می‌شود تا خون را پمپاژ کند، فلپ‌های دریچه میترال به سمت دهلیز چپ (اتاق فوقانی سمت چپ قلب) برآمده می‌شوند، شبیه به باز شدن چتر نجات. این برآمدگی می‌تواند مانع از بسته شدن صحیح دریچه شود. در نتیجه، ممکن است خون به‌طور غیرطبیعی از بطن به دهلیز بازگردد که به این وضعیت نارسایی دریچه میترال گفته می‌شود.

تشخیص افتادگی دریچه میترال

تشخیص افتادگی دریچه میترال معمولاً با استفاده از ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینات بالینی و آزمایش‌های تخصصی انجام می‌شود. در این بخش، روش‌های مختلف تشخیص این بیماری بررسی می‌شود:

1. معاینه بالینی
   پزشک ابتدا با گوش دادن به صدای قلب بیمار، ممکن است به صدای خاصی به نام “کلیک میترال” یا صدای غیرطبیعی دیگری که ناشی از نشت خون از دریچه میترال است، پی ببرد. این صداها معمولاً در افرادی که دچار افتادگی دریچه میترال هستند، شنیده می‌شود.
2. اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)
   مهم‌ترین ابزار تشخیص افتادگی دریچه میترال اکوکاردیوگرافی قلب است. در این آزمایش، از امواج صوتی برای تصویربرداری از ساختارهای داخلی قلب استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به وضوح نشان دهد که دریچه میترال به درستی بسته می‌شود یا خیر و آیا خون از بطن به دهلیز چپ بازمی‌گردد (نشت خون).
3. الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
   این آزمایش برای بررسی نظم ضربان قلب و شناسایی هرگونه اختلال در ریتم قلب استفاده می‌شود. اگر افتادگی دریچه میترال باعث ایجاد ضربان‌های نامنظم (آریتمی) شود، این آزمایش می‌تواند کمک‌کننده باشد.
4. رادیوگرافی قفسه سینه (X-ray)
   در برخی موارد، پزشک ممکن است از رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی اندازه و شکل قلب استفاده کند. اگر قلب بزرگ شده باشد، ممکن است به نارسایی دریچه میترال یا دیگر مشکلات قلبی اشاره کند.
5. آزمایشات دیگر
   در موارد خاص، برای بررسی مشکلات پیچیده‌تر یا بیماری‌های همراه، ممکن است پزشک آزمایشات تکمیلی مانند MRI قلب یا تست استرس قلب را توصیه کند.

عوارض ایجاد افتادگی دریچه میترال

اگرچه در بسیاری از موارد افتادگی دریچه میترال (MVP) به‌طور مستقیم تهدیدی برای سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند، اما در برخی شرایط ممکن است به عوارض جدی منجر شود. این عوارض معمولاً زمانی رخ می‌دهند که بیماری پیشرفت کرده و به نارسایی دریچه میترال یا مشکلات دیگر قلبی منجر شود. در اینجا برخی از مهم‌ترین عوارض احتمالی افتادگی دریچه میترال آورده شده است:

1. نارسایی دریچه میترال
   یکی از شایع‌ترین عوارض افتادگی دریچه میترال، نارسایی دریچه میترال است. در این حالت، دریچه میترال به درستی بسته نمی‌شود و خون از بطن چپ به دهلیز چپ باز می‌گردد. این مشکل می‌تواند باعث افزایش فشار در قلب و ایجاد علائم مانند تنگی نفس، خستگی، ورم پاها و در موارد شدید نارسایی قلبی شود.
2. آریتمی (ضربان قلب نامنظم)
   افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال ممکن است دچار آریتمی‌ها (ضربان‌های نامنظم قلب) شوند، که در برخی موارد می‌تواند منجر به تپش قلب شدید یا ضربان‌های غیرطبیعی و خطرناک (مثل فیبریلاسیون دهلیزی) گردد. این آریتمی‌ها در موارد نادر می‌توانند خطر ابتلا به سکته یا ایست قلبی را افزایش دهند.
3. سکته مغزی
   در مواردی که آریتمی‌های شدید مانند فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد شود، احتمال تشکیل لخته خون در قلب افزایش می‌یابد. این لخته‌ها می‌توانند وارد جریان خون شوند و به مغز برسند و باعث سکته مغزی شوند.
4. عفونت قلبی (اندوکاردیت)
   اندوکاردیت، که یک نوع عفونت قلبی است، ممکن است در افرادی که به افتادگی دریچه میترال مبتلا هستند، به ویژه کسانی که نارسایی شدید دارند، رخ دهد. این عفونت می‌تواند به بافت‌های دریچه میترال آسیب برساند و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
5. افزایش اندازه قلب
   در صورت بروز نارسایی شدید دریچه میترال و نشت خون به دهلیز چپ، قلب ممکن است به دلیل افزایش حجم خون به‌طور غیرطبیعی بزرگ شود. این وضعیت می‌تواند به عملکرد ضعیف قلب و مشکلات بیشتری منجر شود.
6. تنگی نفس و خستگی
   در برخی افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال، به‌ویژه اگر نارسایی دریچه میترال شدید باشد، علائمی مانند تنگی نفس و خستگی مزمن ممکن است بروز کند. این مشکلات به دلیل کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون به بدن ایجاد می‌شوند.

نتیجه گیری

افتادگی دریچه میترال یکی از اختلالات شایع قلبی است که می‌تواند در بسیاری از موارد بدون علامت باقی بماند و تهدیدی جدی برای سلامت فرد ایجاد نکند. با این حال، در برخی افراد می‌تواند به مشکلاتی مانند نارسایی دریچه میترال، آریتمی‌های قلبی، و در موارد نادر به سکته مغزی یا اندوکاردیت منجر شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد مبتلا را بهبود بخشد. بنابراین، پیگیری‌های پزشکی و مشاوره با پزشک برای افراد مبتلا به این بیماری ضروری است تا با کنترل علائم و مراقبت‌های مناسب، از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند. با وجود اینکه افتادگی دریچه میترال معمولاً تهدیدی برای زندگی نیست، توجه به درمان و نظارت‌های پزشکی می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت قلبی افراد داشته باشد.