درمان بیماری شریان محیطی | علل، علائم، تشخیص

بیماری شریان محیطی (PAD) یک بیماری رایج مربوط به گردش خون است که در آن شریان های باریک جریان خون را به اندام ها، به ویژه پاها کاهش می دهند. این محدودیت در جریان خون می تواند منجر به درد، مشکلات حرکتی و سایر عوارض جدی سلامتی شود. PAD اغلب نشانه تجمع گسترده‌تر رسوبات چربی در شریان‌ها (آترواسکلروز) است که می‌تواند جریان خون را به قلب و مغز کاهش دهد و خطر حمله قلبی و سکته را افزایش دهد.

این مقاله علل، علائم، عوامل خطر، تشخیص و درمان بیماری شریان محیطی را پوشش می‌دهد و دیدگاه جامعی را در مورد مدیریت و پیشگیری از این بیماری در اختیار شما قرار می‌دهد.

بیماری شریان محیطی چیست؟

بیماری شریان محیطی زمانی اتفاق می‌افتد که شریان‌ها، به خصوص آنهایی که در پاها هستند، به دلیل تجمع پلاک (ترکیبی از چربی، کلسترول و سایر مواد) باریک یا مسدود شوند. این تجمع جریان خون را محدود می کند و باعث می شود ماهیچه ها و بافت ها اکسیژن و مواد مغذی کمتری دریافت کنند. این عارضه می‌تواند به آرامی در طول زمان ایجاد شود و اغلب تا زمانی که به مراحل پیشرفته‌تر برسد، تشخیص داده نمی‌شود.

در حالی که PAD اساساً پاها را تحت تأثیر قرار می دهد، می تواند شریان هایی را که به بازوها، معده و سر منتهی می شوند نیز تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص و درمان به موقع برای پیشگیری از عوارضی مانند درد مزمن، آسیب بافتی یا حتی قطع عضو در موارد شدید ضروری است.

علل بیماری شریان محیطی

علت اصلی PAD آترواسکلروز است، وضعیتی که در آن پلاک در دیواره رگ ها ایجاد می شود و باعث باریک شدن و سخت شدن آنها می شود. با گذشت زمان، این جریان خون را کاهش می دهد و اکسیژن رسانی به بافت ها را محدود می کند.

علل دیگر عبارتند از:

– لخته های خون : لخته خون می تواند در رگ ها ایجاد شود و جریان خون را مسدود کند.
– التهاب رگ های خونی: یا به عبارت دیگر واسکولیت می تواند باعث باریک شدن رگ ها شود.
– آسیب به اندام ها: ضربه فیزیکی می تواند به شریان ها آسیب برساند و منجر به محدود شدن جریان خون شود.
–  قرار گرفتن در معرض تابش : در موارد نادر، قرار گرفتن در معرض تابش ممکن است منجر به آسیب شریانی شود.

عوامل خطر برای بیماری شریان محیطی

عوامل متعددی می توانند خطر ابتلا به PAD را افزایش دهند که بسیاری از آنها با انتخاب سبک زندگی یا سایر شرایط پزشکی مرتبط هستند. شایع ترین عوامل خطر عبارتند از:

– سیگار کشیدن: سیگار مهم ترین عامل خطر برای ابتلا به این بیماری است، زیرا به پوشش داخلی شریان ها آسیب می رساند و پیشرفت آترواسکلروز را تسریع می کند.
– دیابت: افراد مبتلا به دیابت به دلیل تأثیر سطح بالای قند خون بر عروق خونی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به PAD هستند.
– فشار خون بالا: فشار خون بالا به سخت شدن شریان ها کمک می کند و احتمال تشکیل پلاک را افزایش می دهد.
– کلسترول بالا: افزایش سطح کلسترول LDL می تواند منجر به تشکیل پلاک در رگ ها شود.
– چاقی: اضافه وزن بدن سیستم گردش خون را تحت فشار قرار می دهد و اغلب با سایر عوامل خطر PAD مانند دیابت و فشار خون بالا همراه است.
– سن: افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض ابتلا هستند، به خصوص اگر دارای سایر عوامل خطر باشند.
– سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی بیماری های قلبی عروقی، از جمله PAD، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
– سبک زندگی بی تحرک : عدم فعالیت بدنی می تواند به گردش خون ضعیف و تشدید علائم PAD کمک کند.

علائم شایع بیماری شریان محیطی

علائم PAD اغلب به تدریج ایجاد می شود و بسیاری از افراد ممکن است متوجه نشوند که این بیماری تا زمانی که شدید شود. علائم و نشانه های رایج عبارتند از:

توجه به این نکته مهم است که برخی از افراد مبتلا به PAD ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند، به ویژه در مراحل اولیه بیماری. این موضوع غربالگری منظم برای افراد در معرض خطر را برای تشخیص زودهنگام ضروری می کند.

عوارض بیماری شریان محیطی

در صورت عدم درمان، PAD می تواند منجر به عوارض جدی از جمله موارد زیر شود:

– ایسکمی بحرانی اندام (CLI): این شکل شدید PAD زمانی رخ می دهد که جریان خون در پاها به شدت کم می شود و باعث درد، زخم و عفونت مداوم می شود. در موارد شدید، می تواند منجر به مرگ بافت شود و ممکن است نیاز به قطع عضو داشته باشد.
– حمله قلبی و سکته: از آنجایی که PAD با تصلب شرایین مرتبط است، افراد مبتلا به PAD در معرض خطر بیشتری برای حوادث قلبی عروقی از جمله حملات قلبی و سکته هستند.

تشخیص بیماری شریان محیطی

تشخیص این بیماری معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی علائم رایج شروع می شود. چندین آزمایش تشخیصی را می توان برای تأیید وضعیت استفاده کرد، از جمله:

– شاخص مچ پا-بازویی (ABI): این تست ساده و غیرتهاجمی فشار خون مچ پا را با فشار خون در بازو مقایسه می کند. فشار کمتر در مچ پا نشان دهنده کاهش جریان خون است و ممکن است نشان دهنده PAD باشد.
– سونوگرافی: سونوگرافی داپلر می تواند به اندازه گیری جریان خون در شریان ها و تشخیص انسداد یا تنگ شدن کمک کند.
– آنژیوگرافی: در موارد پیشرفته تر، ممکن است از آنژیوگرافی برای ترسیم شریان ها با استفاده از اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI پس از تزریق ماده حاجب به جریان خون استفاده شود.
– آزمایش خون: آزمایش خون ممکن است برای بررسی شرایط زمینه ای مانند دیابت، کلسترول بالا یا التهاب که می تواند به PAD کمک کند، درخواست شود.

گزینه های درمانی برای بیماری شریان محیطی

هدف از درمان PAD مدیریت علائم، بهبود تحرک و کاهش خطر عوارضی مانند حملات قلبی یا سکته قلبی است. درمان معمولاً شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، دارو، و در موارد شدیدتر، مداخلات جراحی است.

1. تغییر سبک زندگی:

ایجاد تغییرات در شیوه زندگی اغلب اولین خط درمان برای PAD است. این تغییرات می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود سلامت عروق کمک کند:

– سیگار را ترک کنید: ترک سیگار حیاتی ترین مرحله برای افراد مبتلا به PAD است، زیرا گردش خون را به میزان قابل توجهی بهبود می بخشد و خطر عوارض را کاهش می دهد.
– به طور منظم ورزش کنید: یک برنامه ورزشی تحت نظارت، به ویژه پیاده روی، می تواند گردش خون را در پاها بهبود بخشد و علائم را کاهش دهد.
– رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی با چربی های اشباع شده، کلسترول و قندهای تصفیه شده کم می تواند به مدیریت کلسترول بالا، دیابت و فشار خون بالا کمک کند.
– کاهش وزن: برای افرادی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند، کاهش وزن می تواند گردش خون را بهبود بخشد و علائم PAD را تسکین دهد.

2. داروها:

داروهای مختلفی ممکن است برای مدیریت علائم و درمان علل زمینه‌ای PAD تجویز شود، از جمله:

– داروهای کاهش دهنده کلسترول: استاتین ها با کاهش سطح کلسترول LDL به کاهش تجمع پلاک کمک می کنند.
– داروهای فشار خون: کنترل فشار خون می تواند به کند کردن پیشرفت PAD کمک کند.
– رقیق کننده های خون: داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل می توانند خطر لخته شدن خون، حملات قلبی را کاهش دهند.
– سیلوستازول و پنتوکسی فیلین: این داروها جریان خون را بهبود می بخشند و به کاهش علائم کمک می کنند.

3. مداخلات جراحی:

در مواردی که تغییرات سبک زندگی و داروها برای مدیریت علائم PAD کافی نیست، ممکن است اقدامات جراحی ضروری باشد:

– آنژیوپلاستی و استنت گذاری: یک کاتتر در شریان مسدود شده قرار داده می شود و یک بالون برای گشاد شدن شریان باد می شود. گاهی اوقات یک لوله توری کوچک (استنت) در جای خود گذاشته می شود تا شریان را باز نگه دارد.
– جراحی بای پس: در موارد شدیدتر، جراحان ممکن است با استفاده از یک رگ خونی سالم از قسمت دیگری از بدن یا یک پیوند مصنوعی، یک انحراف در اطراف شریان مسدود شده ایجاد کنند.

پیشگیری از بیماری شریان محیطی

پیشگیری از این بیماری شامل مدیریت عوامل خطری است که به تصلب شرایین و بهبود سلامت کلی قلب و عروق کمک می کند:

– سیگار را ترک کنید: ترک سیگار خطر ابتلا به PAD و سایر بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.
– به طور منظم ورزش کنید: در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط ​​را هدف قرار دهید تا گردش خون سالم را تقویت کنید.
– رژیم غذایی سالم داشته باشید: روی میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم تمرکز کنید تا خطر تشکیل پلاک را کاهش دهید.
– مدیریت شرایط مزمن: دیابت، فشار خون و کلسترول بالا را از طریق داروها و تغییر شیوه زندگی تحت کنترل خود نگه دارید.

بیشتر بخوانید: 10 مورد از شایع ترین بیماری های قلبی

نتیجه گیری

بیماری شریان محیطی (PAD) یک بیماری جدی اما قابل کنترل است که بر جریان خون در اندام ها تأثیر می گذارد. تشخیص و درمان زودهنگام برای کاهش خطر عوارضی مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا قطع اندام بسیار مهم است. با مراقبت های پزشکی مناسب و تغییرات سبک زندگی، افراد مبتلا به PAD می توانند کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند و خطر حوادث قلبی عروقی را کاهش دهند.