فشار خون عصبی به دلیل قرار گرفتن فرد در موقعیت‌های پرتنش و استرس زا اتفاق می‌افتد. هر چه تکرار این موقعیت‌های پرتنش بیشتر باشد، فشار خون بالاتر رفته و ممکن است به صورت مزمن در بیاید. این فشار خون فقط ناشی از استرس، اضطراب و مشکلات زندگی است و به صورت ارثی قابل انتقال به نسل‌های بعدی نخواهد بود. کنترل به موقع استرس و نگرانی و مراجعه به موقع به پزشک متخصص، می‌تواند از بروز عوارض فشار خون بالا جلوگیری کند.
فشار خون عصبی چیست؟
فشار خون عصبی نتیجه استرس‌ها، اضطراب‌ها و تنش‌هایی است که فرد تحمل کرده و باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود. این فشار خون در نتیجه اضطراب‌ها و تنش‌ها به وجود آمده و با فشار خون بالا بر اثر سن، متفاوت خواهد بود.
وقتی فرد در شرایط یا موقعیت‌های استرس زا قرار می‌گیرد، هورمون‌هایی به خون ترشح می‌شود که ضربان قلب را افزایش داده و بر روی عروق خونی تاثیر می‌گذارد. هنگامی که فرد آرام می‌شود یا دیگر اضطرابی او را نگران نمی‌کند، فشار خون او کاهش یافته و به حالت اولیه باز می‌گردد. متخصصان معتقد هستند که استرس به صورت مستقیم و لزوما باعث افزایش فشار خون نمی‌شود. با این حال وقتی فردی مدام شرایط سخت استرس زا و ناراحت کننده را تجربه می‌کند، اضطراب شرایط ناسالمی را در بدن فراهم کرده که تاثیرات نامطلوبی بر روی عروق خونی می‌گذارد.
🔗بیشتر بخوانید : پایین آوردن فشار خون بالا
علت فشار خون عصبی
تا به الان علت اصلی فشار خون عصبی، استرس و شرایط پرتنش گزارش شده است. با این حال استرس و نگرانی به تنهایی منجر به فشار خون نخواهد شد. گاهی اوقات بر اثر استرس و اضطراب، فرد نمی‌تواند خواب کافی و آرامی داشته باشد. همچنین بر روی تغذیه و خوراک او تاثیرات نامطلوبی می‌گذارد. همین عوامل به صورت زنجیره وار در ابتلا به فشار خون از نوع عصبی موثر هستند. موارد دیگری که در کنار استرس و اضطراب، منجر به بالا رفتن فشار خون از نوع عصبی می‌شود. عبارت هستند از:
- چاقی و اضافه وزن زیاد
- مصرف مشروبات الکلی
- استعمال دخانیات از جمله سیگار و قلیان
- مصرف غذاهای ناسالم مانند فست فود، چربی زیاد، غذاهای شور و…
- داشتن سابقه فشار خون بالا از نوع ارثی
- داشتن بیماری یا مشکلات کلیه
- استفاده از داروهای ضد افسردگی یا ضد آلرژی
بیشتر بخوانید : علائم فشار خون بالا
علائم فشار خون عصبی
به طور معمول افراد مبتلا به فشار خون عصبی تا علائم آن‌ها شدید و حاد نشود، از بیماری خود باخبر نیستند. دلیل آن فروکش کردن افزایش فشار خون بعد از آرام شدن و از بین رفتن تنش‌های سخت و استرس زا است. با این حال هنگامی که فردی به طور مداوم دچار فشار خون از نوع عصبی می‌شود، یک سری عوارض جانبی را تجربه می‌کند. رایج‌ترین علائمی که فشار خون بالا ناشی از عصبی بودن برای افراد مبتلا ایجاد می‌کند، عبارت هستند از:
- خون دماغ شدن
- سردردهای شدید و طاقت فرسا در ناحیه پیشانی
- احساس درد و ناراحتی در سمت قفسه سینه
- تنفس‌های سخت و مشکل دار
- ایجاد لکه‌های قرمز و خونی در چشم
- سرگیجه و احساس سبکی سر
- احساس گرگرفتگی در ناحیه صورت
- تعریق بیش از حد
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه گوش و گردن
- اختلال در بینایی
🔗بیشتر بخوانید : دستگاه فشارسنج دیجیتالی چیست؟
درمان فشار خون عصبی
فشار خون عصبی اگر به موقع تشخیص داده شود در فرایند درمان و سرعت بهبودی، بسیار موثر خواهد بود. با تشخیص پزشک متخصص، می‌توان پرهیزهای غذایی و مصرف داروهای مورد نظر را شروع کرد. با این حال سه مدل درمان خانگی، پزشکی و طب سنتی برای کنترل فشار خون ناشی از استرس و اضطراب وجود دارد:
1. درمان خانگی
یکی از بهترین درمان‌ها و همچنین پیشگیری کننده از فشار خون در موقعیت‌های استرس زا، تغییر سبک زندگی است. تغییر فعالیت‌ها، سبک تغذیه و خوراکی، انجام ورزش و مهم‌تر از آن انجام موارد زیر، برای کنترل و بهبودی فشار خون مناسب است:
- حفظ تناسب اندام با ورزش کردن به صورت منظم
- رعایت رژیم غذایی سالم و پرهیز از مصرف غذاهای شور
- داشتن خواب کافی به مدت 8 ساعت در شبانه روز
- دوری از استرس و اضطراب و ترک محل پرتنش
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار
- انجام تکنیک‌های آرام سازی بعد از شرایط پرتنش
2. درمان پزشکی فشار خون عصبی
در کنار انجام درمان خانگی، مصرف دارو بر اساس تشخیص پزشک متخصص برای کنترل فشار خون عصبی بسیار مهم است. برای روند درمان معمولاً قرص‌هایی جهت کاهش میزان استرس و اضطراب تجویز می‌شود. مهم‌ترین داروهای تجویزی در این دسته از درمان پزشکی برای فشار خون ناشی از استرس و عصبانیت عبارت هستند، از:
- بوسپیرون: تاثیرگذاری بر روی سروتونین مغز
- بنزودیازپین‌ها: اثرگذاری بر روی کاهش میزان استرس و اضطراب و تنش
- مسدودکننده‌های بتا یا بتا بلاکرها: اثرگذاری بر روی سیستم عصبی و کاهش فشار خون و ضربان قلب
- داروهای تحریک کننده ادرار: افزایش ادرار در جهت کاهش فشار خون و حجم خون
- مسدود کننده کانال‌های کلسیم: کاهش فشار خون از طریق گشاد کردن عروق
- مسدودکننده آلفا: تاثیر بر روی گیرنده‌های آلفا و گشاد شدن عروق
- آنتاگونیست‌های آلدوسترون: تنظیم کننده فشار خون با کنترل بر روی عملکرد هورمون‌ها
- مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین: کنترل فعالیت آنزیم‌های مربوط به مبدل آنژیوتانسین به آنزیم
- مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II: کنترل فشار خون با کاهش اثرات آنژیوتانسین
- دارو مهارکننده‌های رنین: کنترل فشار خون با تاثیر بر روی کاهش تشکیل آنژیوتانسین II
3. درمان طب سنتی
درمان فشار خون عصبی با کمک داروهای گیاهی طب سنتی نیز امکان پذیر است. با این حال توصیه می‌شود، قبل از استفاده حتما با پزشک متخصص در مورد مصرف داروهای گیاهی مشورت کنید. داروهای گیاهی به دلیل داشتن خواص طبیعی در کاهش لحظه‌ای استرس و نگرانی در سطح کم یا متوسط می‌توانند موثر باشند. البته باید بدانید که این داروهای گیاهی، هیچوقت جایگزین داروهای پزشکی نخواهند بود. 4 تا از گیاهان طبیعی موثر برای کاهش اضطراب و استرس و فشار خون ناشی از تنش، عبارت هستند از:
- عناب
- زعفران
- زردچوبه
- سیر
- گل گاو زبان
تفاوت فشار خون و فشار خون عصبی
فشار خون عصبی ناشی از استرس، نگرانی، تنش و تحریک‌های عصبی است. در حالی که فشار خون بالا می‌تواند ناشی از عوامل محیطی، دارویی، غذایی، ژنتیکی، اضافه وزن و به طور کلی سبک زندگی نیز باشد. البته در برخی از افراد که مرتباً تحت فشار و تنش هستند و به فشار خون ناشی از عصبی بودن دچار می‌شوند، ممکن است فشار خون بالا هم رخ دهد که نیاز به مصرف داروهای پزشکی برای کنترل دارد.
فشار خون عصبی در بارداری
استرس و نگرانی در دوران بارداری بیش از حد حالت طبیعی است. به همین دلیل بیشتر خانم‌ها در زمان حاملگی ممکن است دچار فشار خون عصبی شوند. این مدل افزایش فشار خون در زمان بارداری، پره اکلامپسی گفته می‌شود. با افزایش فشار خون مادر ممکن است نوزاد با وزن بسیار کم یا حتی با زایمان زودرس متولد شود. به طور معمول پزشکان متخصص، انجام تنفس‌های عمیق و همچنین یوگا یا مدیتیشن را در این دوران تحت نظر مربی باتجربه، توصیه می‌کنند.
در نهایت کنترل فشار خون عصبی با مدیریت استرس و فشار
مدیریت استرس و فشار به طور کامل مشکل فشار خون عصبی را برطرف نمی‌کند. با این حال می‌تواند در بهبود و جلوگیری از پیشرفت آن جلوگیری کند. با آموزش روش‌های مدیریت استرس، می‌توان سلامتی قلب و عروق را از حملات سکته ناگهانی حفظ کرد. انجام چکاب‌های لازم و ویزیت توسط پزشک متخصص در جلوگیری از ابتلا به فشار خون و بروز عوارض جانبی، لازم خواهد بود.
سوالات متداول
خیر. فشار خون عصبی ممکن است از سنین نوجوانی شروع شود و تا سن پیری نیز ادامه داشته باشد.
از آن جایی که پروپرانولول جزو مسدودکننده‌های بتا معرفی شده است، می‌تواند در کاهش اضطراب بسیار موثر باشد.
بله. اگر فرد دوباره در موقعیت‌های پرتنش و ناراحتی قرار بگیرد، ممکن است دوباره فشار خون بالا را تجربه کند.