واریس، یکی از رایج‌ترین بیماری‌های عروقی است، که تقریبا 70% از افراد برای یکبار هم که شده آن را در طول زندگی تجربه می‌کنند. این بیماری می‌تواند در هر بخشی از بدن مشاهده شود؛ اما معمولاً در ران یا ساق پا ایجاد میشود. این رگ‌ها ممکن است، آبی یا بنفش تیره باشند و اغلب به صورت توده ای، برآمده یا پیچ خورده مشاهده می‌شوند. برای اغلب افراد این رگ های متورم فقط به دلیل ایجاد ظاهر نازیبا مورد توجه است، اما در برخی افراد نیز باعث درد و ناراحتی شده و می تواند منجر به مشکلات جدی تری می شود. در ادامه به بررسی واریس چیست؟ علت، علائم؛ عوارض و …. می پردازیم:
واریس چیست؟
بیماری واریس چیست؟ واریس ( به انگلیسی varicose veins) رگ ها یا وریدهای متورم و پیچ‌خورده هستند که
وضعیت رگهای واریسی در گرمای شدید و یا با طولانی مدت ایستادن بدتر میشود. به همین ترتیب با استراحت می توان وضعیت عروق متورم را تا حدی کنترل نمود .
هر سیاهرگی که نزدیک به سطح پوست باشد (سطحی) می تواند واریس شود. وریدهای واریسی بیشتر بر روی رگهای پا تأثیر می‌گذارند. به این دلیل که ایستادن و راه رفتن باعث اعمال فشار به رگ های پایین تنه می شود.
تفاوت رگ های واریسی و رگ های سالم
علائم واریس
وریدهای واریسی ممکن است باعث درد نشوند. علائم واریس عبارتند از:
- رگهایی که به رنگ بنفش تیره یا آبی هستند.
- سیاهرگ هایی که پیچ خورده و برآمده به نظر می رسند و اغلب مانند طناب روی پاها ظاهر می شوند.
مهمترین نشانه‌ها و علائم واریس به این شرح است:
- احساس درد و ناراحتی
- ورم پاها و مچ پا
- سوزش یا ضربان در پاها
- گرفتگی عضلات پا به خصوص در شب
- پوست خشک، خارش دار و نازک روی ورید آسیب دیده
چه زمانی برای واریس به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر وریدهای واریسی دارید، ولی مشکلی برای شما ایجاد نکرده، ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک نداشته باشید. زیرا
واریس به ندرت یک بیماری جدی است و معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما اگر:
- رگ های واریسی باعث درد یا ناراحتی می شود.
- پوست روی رگ های شما دردناک و تحریک شده است.
- درد پاهای باعث اختلال در خواب می شود.
لازم است به پزشک مراجعه کنید.
علت بیماری واریس
در رگ‌ها دریچه‌هایی وجود دارند، که جریان خون را هدایت می‌کنند، اگر به هر دلیلی این دریچه‌ها به درستی کار نکنند، واریس ایجاد میشود. در یک رگ سالم، خون به آرامی به سمت قلب جریان می یابد و توسط یک سری دریچه های کوچک که باز و بسته می شوند، کنترل میشود، اگر دریچه‌ها ضعیف شده یا آسیب ببینند، خون به سمت عقب رانده شده و در ورید تجمع میکند و در نهایت باعث تورم ورید یا همان واریس میشود.
برخی موارد می توانند شانس ابتلا به واریس را افزایش دهند، مانند:
- زن بودن : زنان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. تغییرات هورمونی قبل از دوره قاعدگی یا در دوران بارداری یا یائسگی ممکن است عاملی آن باشد. زیرا هورمون های زنانه تمایل به شل کردن دیواره سیاهرگ ها دارند. همچنین درمان های هورمونی، مانند قرص های ضد بارداری، ممکن است خطر ابتلا به واریس را افزایش دهند.
- سابقه خانوادگی: اگر سایر اعضای خانواده رگ های واریسی داشتند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز دچار واریس شوید.
- سن. افزایش سن باعث ساییدگی و پارگی دریچه های وریدها که به کنترل جریان خون کمک می کند، میشود. این سایش باعث میشود، مقداری خون به داخل سیاهرگ‌ها برگردد. تجمع خون باعث واریس میشود.
- اضافه وزن : اضافه وزن فشار بیشتری بر رگ ها وارد میکند.
- بارداری: در دوران بارداری، حجم خون در بدن افزایش می‌یابد و می تواند رگهای پا را نیز بزرگ کند.
- ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی. حرکت به جریان خون کمک می کند.
عوارض
عوارض واریس، اگرچه نادر است، می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زخم ها : این بیماری باعث میشود، زخم‌های دردناک روی پوست نزدیک رگهای واریسی، به‌ویژه در نزدیکی مچ پا ایجاد شوند. یک نقطه تغییر رنگ روی پوست معمولاً قبل از ایجاد زخم شروع می شود. اگر فکر می کنید دچار زخم پا شده اید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.
- لخته شدن خون : گاهی اوقات، سیاهرگ های عمقی پاها بزرگ می شوند و ممکن است باعث درد و تورم پا شوند. برای درد یا تورم مداوم پا به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند نشانه لخته شدن خون باشد.
- خونریزی : گاهی رگهای نزدیک به پوست می ترکند. اگرچه این معمولاً فقط باعث خونریزی جزئی می شود، اما نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
درمان
برای درمان این بیماری روشهای مختلفی وجود دارد که سعی در بهبود و ترمیم رگ آسیب دیده و یا حذف این عروق دارد. اگر واریس خفیف باشد، ممکن است پزشک تغییر در رژیم غذایی و یا روشهای کم تهاجمی تر مثل استفاده از جوراب واریس را پیشنهاد دهد. ورزش منظم نیز می تواند در رفع این شرایط موثر باشد.
اما بهترین روشهای درمان واریس که می تواند به طور قطع این بیماری را درمان کند، درمان واریس با لیزر و اسکلروتراپی است. این درمان ها کاملاًذ سرپایی و بدون درد یا خونریزی هستند.
پیشگیری از واریس
معمولاً نمی‌توان رشد و پیشرفت عروق را متوقف کرد، اما می توان با یکسری از راهکارها از ایجاد عروق متورم جدید جلوگیری نمود :
- اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت، حداقل بعد از هر 30 دقیقه نشستن از جای خود بلند شده و قدم بزنید.
- استراحت منظم در طول روز، بالا بردن پاها در حین استراحت برای کاهش ناراحتی
- ورزش منظم می تواند گردش خون را بهبود بخشد و به حفظ وزن سالم کمک کند.
- خوردن یک رژیم غذایی پرفیبر و کم نمک